تشدید نابرابری ها با اینترنت طبقاتی؛ سیم کارت سفید یا سیم کارت سیاه؟

پایگاه خبری گفتمان کویر، سیده فاطمه سادات کیایی: قابلیت تازه شبکه اجتماعی ایکس یا همان توییتر در نشان دادن منطقه‌ای که افراد در آن حساب کاربری دارند، باعث شد تا موضوع «اینترنت سفید» از سوی کاربران ایرانی به یکی از بحث‌های حاشیه‌دار این چند هفته تبدیل شود. موضوع از آن قرار است که با فیلتر شدن برخی شبکه‌های اجتماعی و محدود شدن فضای اینترنت برای عموم مردم، به نظر می‌رسد برخی از «اینترنت آزاد» یا همان سفید استفاده می‌کنند که در نتیجه دارا بودن سیم‌کارت‌هایی است که خط آن آزاد بوده و فیلتر بودن شبکه‌ها در آن اثری ندارد. به عبارتی، این سیم‌کارت‌ها سفید هستند.

اگرچه موضوع سیم‌کارت سفید به تازگی مطرح و به آن پرداخته شده، اما داده‌ها نشان می‌دهد که سیم‌کارت‌های سفید از دولت‌های قبل به برخی افراد اهدا شده و دریافت آن متعلق به دولت جدید نبوده است. هرچند پس از جنگ ۱۲ روزه، تقاضا برای سفید شدن سیم‌کارت بیشتر شده است. معلوم نیست که کدام سازمان و نهاد مجری سیم‌کارت‌ها هستند و اسامی و افراد چطور توانسته‌اند از اینترنت آزاد برخوردار شوند. هنوز هیچ سازمانی در این باره موضع‌گیری نکرده است.

بحث و نظر درباره افرادی که از سیم‌کارت سفید استفاده می‌کنند از جمله برخی نمایندگان همچنان وجود دارد و نام تعدادی از نمایندگان مجلس و وزرا به عنوان کسانی که سیم‌کارت سفید دریافت کرده‌اند، منتشر شده است. موضوع مهم‌تر اما آن است که نام برخی از نمایندگان موافق با فیلترینگ هم در میان افرادی که از سیم‌کارت سفید استفاده می‌کنند، دیده می‌شود.

آنچه که اینترنت را به یکی از ترندهای روز شبکه‌های مجازی تبدیل کرده  تا آنجا که گفته می‌شود پس از جنگ ۱۲ روزه بیشترین طرح بحث را در شبکه‌های مجازی به خود اختصاص داده  یک گزاره را پررنگ می‌کند: تقسیم عادلانه امکانات و رفاهیات که امروزه اینترنت را در زمره یکی از مهم‌ترین کالاهای مصرفی قرار می‌دهد، از جمله نیازهای انسان امروز محسوب می‌شود که اگر به درستی و به صورت عادلانه پاسخ داده نشود، تصویری ناعادلانه را پیش چشم مردم قرار می‌دهد، بر نابرابری‌های اجتماعی دامن می‌زند و مردم را به دوگانه‌ای «خودی و ناخودی» رو به رو می‌کند.

در حقیقت، اینترنت طبقاتی هم می‌تواند به بروز و تشدید نابرابری‌های اجتماعی ختم شود، همان‌طور که دیگر حقوق و مزایا اگر به صورت عادلانه بین مردم یک سرزمین تقسیم نشود، حس نابرابری و ناعادلتی را در جامعه افزایش می‌دهد. این تصویر که برخی به اینترنت سفید و بدون فیلتر، به امکانات و رفاهیاتی دسترسی دارند که دیگر مردم از آن محروم هستند، قطعاً می‌تواند پیامدهای اجتماعی به دنبال داشته باشد.

اینترنت غیرطبقاتی، فیلترینگی که کارکرد ندارد

این مسئله مهم است که فیلترینگ نتوانست در سال‌های اخیر کارکرد خود را داشته باشد؛ نه از کاربران فارسی‌زبان اینستاگرام کاست و نه شبکه‌های دیگر فیلترشده خالی از کاربران ایرانی شدند. با همین تجربه و نیاز به حضور در شبکه‌های فیلترشده بود که رانت اینترنتی به سفید کردن سیم‌کارت برخی از افراد رسید. به این ترتیب که افرادی نیاز به حضور در همین فضای فیلترشده را داشتند تا با دسترسی راحت‌تری در جمع هموطنان خود باشند  هموطنانی که دقایق زیادی را باید صرف اتصال فیلترشکن‌ها و مبالغ بسیاری را بابت خرید آن بدهند.